Piłka jest piękna

Piłka niejedno ma imię

Czasami zaskakując bramkarza, po piekielnym uderzeniu środkowego ze szpicy, zatrzepoce w siatce. Innym razem odbija się o poręcze, a na Roztoczu chowa się w błocie! Piłka jest przyborem wykorzystywanym w dyscyplinach sportu, w których zdarzyć się może praktycznie wszystko. Co ważne: dostarcza emocje nie tylko kibicom!

Pierwsze piłki robiono ze zwierzęcych pęcherzy (na przykład świńskich). Kształt i wielkość piłki zależały więc od kształtu i wielkości pęcherza. Im bardziej była ona nieregularna tym bardziej nieprzewidywalny był tor jej lotu, dlatego często pęcherz pokrywano skórą, aby piłka była okrąglejsza. Z czasem pomogły gumowe dętki (związane również z wulkanizacją), skóry z różnego rodzaju łatkami i tworzywa sztuczne.

Najpopularniejszą dyscypliną sportową na świecie, w której wykorzystywana jest piłka – jest oczywiście piłka nożna. Grają w nią mężczyźni i kobiety, chłopcy i dziewczęta, dzieci i młodzież – podsumowując jest to sport dla wszystkich.

Odmianą piłki nożnej jest futsal (gra w hali). Nazwa pochodzi od portugalskiego futebol de salão i hiszpańskiego fútbol sala lub fútbol de salón, co można przetłumaczyć jako halowa piłka nożna.

Freestyle - Krzysiek Golonka podczas III FBC

Natomiast street soccer (street football) to uliczna piłka nożna (podobno to najwyższy poziom piłkarskiej techniki, ze względu na wykonywane przez zawodników super sztuczki, które trudno znaleźć na boiskach trawiastych lub hali). SoccerShowdown to jedna z najlepszych ulicznych ekip w Europie. Zawodnicy tego zespołu na każdym kroku udowadniają, że ich umiejętności techniczne stoją na niezwykle wysokim poziomie. Ich popisy można oglądać na wielu pokazach, które mają propagować street football wśród młodzieży. Piłkę uliczną jako sposób na aktywizację społeczną wymyślił Szkot Mel Young, twórca sieci sprzedaży gazet ulicznych. Prowadzeniem pierwszej Polskiej Ligi Piłki Nożnej Ulicznej zajmowało się Sportowe Stowarzyszenie na rzecz integracji społecznej BARKA.

W Polsce dobrze funkcjonuje Stowarzyszenie Reprezentacja Polski Bezdomnych, a w 2013 organizatorem Mistrzostw Świata Bezdomnych w Piłce Nożnej będzie Poznań (boisko w tych zawodach zwykle wybudowane jest na ulicy; bramkarz broni niskiej (1,30 m), ale stosunkowo szerokiej (4 m) bramki – w efekcie w ciągu 14 minut gry pada średnio 15 goli).

		Freestyle - Krzysiek Golonka

W skutek udoskonalania i wymyślania nowych sztuczek piłkarskich powstał Freestyle football - sztuka wykonywania trików piłką. W dyscyplinie, w której z futbolówką można zrobić prawie wszystko, łącząc żonglerkę z elementami akrobatycznymi czy przeróżnymi rekwizytami, mistrzem Europy jest Polak Krzysztof Golonka. Warto wspomnieć także o Michale Rycaju - brązowym medaliście w pierwszych oficjalnych Mistrzostwach Świata w Freestyle Football w stolicy Malezji Kuala Lumpur (na zawody zaproszenie dostało 16 najlepszych freestylerów świata według członków światowej organizacji Freestyle Football F3).

Piłka może przydać się także na… plaży! Piłka nożna plażowa oficjalnie powstała w 1992, choć faktycznie grano w nią już dużo wcześniej. Beach Soccer Polska to organizacja powstała w Łodzi, w lutym 2003 roku, utworzona w celu propagowania i rozwoju beach soccera na terenie Polski.

Coraz bardziej popularna w Polsce zaczyna być siatkonoga (dyscyplina sportu popularna szczególnie w Czechach). Gra ta łączy elementy trzech popularnych gier sportowych - siatkówki, tenisa oraz piłki nożnej.

Dyscypliną kolarską mało znaną w Polsce jest piłka rowerowa. Zespoły składają się z dwóch zawodników, z których jeden jest bramkarzem, a drugi zawodnikiem grającym w polu. Zasady gry przypominają w dużym stopniu halową piłkę nożną. Zawodnicy „polowi” nie mogą używać rąk i nóg, lecz muszą odbijać piłkę wyłącznie kołami roweru. Spotykany jest też wariant z drużynami pięcioosobowymi (mecze rozgrywa się w nim na boisku do piłki ręcznej).

W piłkę grają także roboty! RoboCup to międzynarodowe zawody robotów odbywające się od 1993 roku. Celem zawodów jest tworzenie autonomicznie działających robotów, z zamiarem promocji badań naukowych w zakresie sztucznej inteligencji i robotyki. Nazwa RoboCup jest skrótem od Robot Soccer World Cup. Oficjalnym celem i hasłem turnieju jest zdanie: „W połowie XXI wieku, drużyna w pełni samodzielnych, humanoidalnych robotów wygra mecz w piłkę nożną, zgodnie ze wszystkimi zasadami FIFA, grając przeciwko aktualnej drużynie mistrzowskiej”. Japońscy naukowcy z Osaki stawiają sobie ambitny cel – pokonać w piłkę nożną aktualną drużynę mistrzowską. Dają sobie na to 60 lat – drużyna robotów ma pokonać mistrzów w połowie XXI wieku. Po dwudziestu latach widać zadziwiające efekty. Roboty potrafią już poruszać się na dwóch nogach i utrzymywać równowagę, co do niedawna wydawało się niezmiernie trudnym zadaniem.

Wróćmy do polskiej piłki nożnej. W czasie okupacji hitlerowskiej Niemcy zakazali Polakom uprawiania sportu, ale w piłkę grano w konspiracji. W Warszawie, Krakowie, Łodzi, Poznaniu, Radomiu i wielu innych miastach odbywały się regularne mecze. Była to pewnego rodzaju konspiracyjna piłka nożna. Dobrymi przykładami są Rzemieślniczy Klub Sportowy Juvenia Kraków, który organizował Konspiracyjne Mistrzostwa Krakowa i RKS Marymont Warszawa biorący udział w Konspiracyjnych Mistrzostwach Warszawy. W piłkę konspiracyjną oczywiście zaangażowanych było więcej piłkarzy i klubów.

Piłka błotna - zasoby BKS Roztocze

Goalball jest grą zespołową w piłkę dźwiękową, w której udział biorą osoby niewidome i niedowidzące. Została stworzona w 1946 roku przez Niemca Seppa Reindle i Austriaka Hansa Lorenzena w ramach doskonalenia sposobów rehabilitacji niewidomych weteranów II wojny światowej. W goalball rozgrywane są Mistrzostwa Świata, Europy i Polski. Jest to dyscyplina paraolimpijska od 1976 roku i jest pierwszą oficjalną olimpijską grą zespołową dla osób niewidomych i słabowidzących. Największymi dotąd sukcesami Polaków na arenie międzynarodowej było zdobycie 12. miejsca na mistrzostwach świata w Roemond w 1986 roku i 5. miejsce mistrzostw Europy w Greve w 1983 roku. Co ciekawe, po gwizdku sędziego na parkiecie zapada cisza. Wszelki doping jest zabroniony, gdyż piłka wypełniona jest metalowymi dzwoneczkami, których dźwięku nasłuchują obrońcy. Dopiero po rozegranej akcji dopuszczalne są okrzyki.

		Mecz BKS Roztocze - zasoby BKS Roztocze

Na koniec błotne zawody: mud football (przypomina trochę rugby w błocie) i piłka błotna (Swamp Soccer). Ta druga jest coraz bardziej popularna w Polsce. Mamy już dwie oficjalne drużyny w tej dyscyplinie – SWAMP Błotna Reprezentacja z Krakowa (grała w Mistrzostwach Świata w 2011 w Edynburgu) i Błotny Klub Sportowy Roztocze Krasnobród (Mistrz Polski w Piłce Błotnej, obecnie drużyna z największą kadrą w kraju, jako jedyna w Polsce posiada sekcję kobiecą). Klub Uczelniany Akademickiego Związku Sportowego Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego organizuje natomiast co roku Błotne Mistrzostwa Szczecina (błotvolley i błotsoccer). Jak gra się w błotną piłkę? Przede wszystkim zamiast zielonej murawy piłkarze nurzają się w błocie. Wymiary boiska to zazwyczaj 60 na 35 metrów. Zespół to 12 zawodników, jednak na boisku w każdym momencie przebywa sześciu – bramkarz i pięciu graczy z pola. Liczba zmian jest nieograniczona (zmiany lotne, hokejowe). Mecz trwa dwie połowy po 12 minut. Przerwa trwa 10 minut. Pole karne to linia biegnąca 16 stóp od linii bramkowej. Rzuty rożne, karne i auty wykonuje się kopiąc piłkę z ręki. Wszystkie rzuty wolne są pośrednie. Nie wolno zmieniać butów w czasie gry. Coś dla tzw. „sępów” – nie ma spalonego. Strój jest dowolny, pod warunkiem, że wszyscy zawodnicy z jednej drużyny mają górę w jednym kolorze. Piłka błotna to sport bardzo popularny w Wielkiej Brytanii i Skandynawii, jednak jego popularność rośnie szybko i rozprzestrzenia się na inne kraje Europy.

Piłka błotna - BKS Roztocze

Piłka jako przybór wykorzystywana jest jeszcze w kilkunastu innych grach i dyscyplinach (np. Sepak Takraw – siatkówka kopana), które ciężko wymienić i zliczyć. Kocham piłkę.

Tomasz Pakuła